Статистика комитетінің мәліметі бойынша, 2020 жылдың қаңтар-тамызында ӨӨИ (өнеркәсіптік өндіріс индексі) 2019 жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда жоғары болды. Небәрі 0,4%, ал 7 айдың қорытындысы бойынша 1,3%-ға ғана ұлғайды.
Өсім республиканың 17 өңірінің 12-інде байқалады. Ең жоғары көрсеткіш Қостанай облысында (+ 7,2%) тіркелді. Мұнда темір рудасының концентраттары болаттан жасалған шыбықтар мен біліктерді, сондай-ақ автомобильдерді көбірек өндіре бастады.
Солтүстік Қазақстан облысында уран кенін өндіру, өндірістік тауарлар мен вагондардың кейбір түрлерін өндіру ұлғайды. Нәтижесінде бұл аймақта ӨӨИ-дің 6,8%-ға өсуіне әкелді.
Мына өңірлерде көрсеткіш төмендеді:
- Шығыс Қазақстан облысы (-1,5%) – мыс кендері мен концентратын өндіру көлемі төмендеді, монеталар мен медальдар өндірісі де азайды
- Шымкент (-1,8%) – керосин, мазут және дизель отыны өндірісі төмендеді
- Ақтөбе (-2,9%), Маңғыстау (-5,9%) және Қызылорда (-11,5%) облыстарында негізінен мұнай өндірісі құлдырады
Мұнай өндірісі 2,5%-ға төмендеді
Жалпы өсімге қарамастан, өндіруші өнеркәсіптің көрсеткіштері мәз емес. 2019 жылдың қаңтар-тамыз айларымен салыстырғанда өнеркәсіп өндірісінің индексі 1,5%-ға төмендеді. Мұның негізгі екі себебі бар:
- Мұнай өндіруді 2019 жылғы қаңтар-тамыздағы деңгейден 97,5%-ға дейін төмендету
- Жалпы тау-кен өндіру өнеркәсібінде көрсетілген қызметтер көлемінің 6,4%-ға төмендеуі
Мұнайға қатысты жағдайда ОПЕК + шарты шеңберінде Қазақстанның өзіне алған шектеулері де әсер етеді. Мәселен, маусым айында республикада 5,3 млн тоннадан сәл көбірек өнім өндірілді – бұл 2016 жылдың күзінен бергі ең төменгі көрсеткіш.
Бұдан басқа, Қазақстанда көмір (0,3%-ға), газ (0,2%-ға) және өзге де пайдалы қазбалар (3,4%-ға) азырақ өндіріле бастады. Ал металл кендерін өндіру (+1,3%) көлемі артып келеді.
Шикізатқа сұраныстың төмендеуі де саладағы көрсеткіштерге әсер етеді. Сонымен қатар, көптеген өнім түрінің әлемдік бағасы төмен деңгейде қалып отыр.
Өңдеу саласының маңызы артып келе ме?
Қазақстанда тау-кен өнеркәсібіне қарағанда, өңдеу өнеркәсібі өсуде. Өнеркәсіптік өндіріс индексі 3,3%-ға артты. Мәселен,
- республикада азық-түлік өнімдерінің өндірісі 3,6% – ға артты,
- сусындар-2,7%,
- темекі өнімдері-11,2% – ға өсті.
Тағы бір өзекті мәселе – фармацевтикалық препараттар мен өнімдер өндірісі 8 айдың қорытындысы бойынша 34,1%-ға артты. Автомобильдер, тіркемелер мен жартылай тіркемелер өндірісі – 51,4%-ға өсті.
Бірақ мұнда да шығынсыз болған жоқ. Мысалы, қара металлургия 2019 жылдың қаңтар-тамыз айларымен салыстырғанда 2,2-ға «төмендеді». Мұнай өңдеу өнімдерінің өндірісі 3,5%-ға, жиһаз өндірісі 16,1%-ға төмендеді.
Бірақ компьютерлер, оптикалық және электронды жабдықтар шығару көлемі көбірек қысқарды – 22,4%.
Карантин, электр энергиясы және газ
Кеңселердің, сауда орталықтарының, кинотеатрлардың және басқа да объектілердің уақытша жабылуына әкелген карантиндік шаралар республикада электр энергиясын тұтыну көлемінің төмендеуіне әкелді. Айтарлықтай көп емес, электр энергиясын өндіру, бөлу және жеткізудегі өнеркәсіптік өндіріс индексі 2019 жылдың қаңтар-тамыз айларындағы деңгейінің 99,6%-ын құрады.
Басқа қызметтер көлемі көбірек төмендеді:
- Бумен, ыстық сумен және кондиционерленген ауамен жабдықтаудағы ӨӨИ 1,5%-ға төмендеді
- Сумен жабдықтау, қалдықтарды жинау, өңдеу және шығару, ластану жою қызметі 2,4%-ға қысқарды.
Бұл ретте газ өндіру мен тасымалдау көрсеткіштері айтарлықтай өсті. Бұған «Сарыарқа» газ құбырын салудың және елді мекендерді газдандыру ықпал етті. Статистика комитетінің деректері бойынша көлемдері 21,5%-ға ұлғайды.
источник: 365info.kz
